Blog

Vierentwintig uur in een klooster verblijven is niet veel. Helemaal niet als je het afzet tegen de intreding van monniken voor hun leven. Wel is een dag voldoende om veel mee te maken.

Ik heb een afspraak met een bevriende monnik bij abdij Koningsoord, een klooster van Trapistinnen in Oosterbeek. Op het laatste moment heb ik bedacht dat ik daar ook wel een nachtje kan verblijven, om zo even in de stilte te zijn.

Er gebeurt al iets bij mijn aankomst. De ontvangst is hartelijk en ik krijg mijn kamer toegewezen. Het blijkt een kamer te zijn met uitzicht op de abdijwinkel en gelegen naast de ingang. Het is er gelukkig verre van druk, maar mijn vitrage opendoen kan eigenlijk niet. Ik realiseer me dat ik direct kan vragen om een andere kamer. Die ‘ik’ is mijn persoonlijkheid, oftewel mijn ego. Kenmerkend aan het ego is dat ze het liefste weg wil bij wat niet comfortabel is. Je zou kunnen zeggen dat dat is ‘om lijden te voorkomen’. Ik besluit spontaan anders en accepteer de kamer. Ik buig mijn hoofd naar dat wat op mijn weg komt, niet wetend hoe dit uit gaat pakken, maar wel met vertrouwen. In het klooster noemen ze dat Stabilitas: zijn waar je bent, aanvaarden wat er is, in vertrouwen en met geduld erbij blijven.

Het gaat erom te groeien en te bloeien waar je geplant bent, in deze situatie (…) en niet ergens anders. Want hoeveel dagdromerij besteden we niet aan gedachten als: was het maar…., had ik maar… kon ik maar…(…). Niet alleen zijn deze dagdromen onrealistisch, want ze zijn strijdig met de situatie van hier en nu, ze tappen aandacht en energie af. uit: ‘Een levensregel voor beginners’ van Wil Derkse

De gastvrouw vraagt of ik de factuur direct wil betalen. In haar kantoor staat een stoel naast haar bureau. Door haar klopje op de stoel is me duidelijk dat ik daar mag zitten. En dan zie ik het: het wondermooie, ruime uitzicht dat zich uitstrekt voor het raam. Er ontsnapt mij een zucht en zeg spontaan: “Wauw wat een mooi uitzicht. Dat zou ik ook wel op mijn kamer hebben gewild.” Ze kijkt me aan en antwoordt: “Dan geef ik je een andere kamer, eentje hiernaast.” En zo ga ik met mijn spullen op weg van kamer 6 naar kamer 1.

Ook al blijf ik maar een nachtje, ik kan voor het raam zitten en genieten van het nieuwe, groene uitzicht. Blij als een kind dat het me is toegevallen. Een wondermooie gebeurtenis die me de stilte intrekt. 

“Je bewust zijn van de ademhaling is een simpele manier om de stilte te (her)ontdekken die er hier en nu al is. Als je de aandacht vestigt op de ademhaling, verplaatst de energie zich vanuit het denken naar de stilte buiten het denkraam.” (Jan Prins in Nu even Stil).

De adem is altijd bij je, zo lang je leeft. Vanzelfsprekend niet waar? Toch kan je zomaar aan het eind van de dag bedenken dat je de hele dag er geen aandacht aan hebt geschonken. Zelf heb ik mogen ervaren dat je adembewustzijn kan groeien. Door de jaren heen is mijn adem een dierbare en boeiende leermeester geworden: vertrouwd en een steun in mijn ontwikkeling. Als ik opmerk dat ik niet gefocust ben, helpt mijn adem de verbinding met mijn lijf weer te vinden. Even nadrukkelijk uitademen en plots voel ik de grond weer onder mijn voeten, de stoel waarop ik zit en ben ik meer dan mijn vluchtige gedachten alleen. Die realiteit toelaten werkt ontspannend voor lichaam en geest. Het geeft me weer ruimte om te handelen vanuit vrijheid. En dat alleen al door die ‘zucht van verlichting’ te geven….

Adembewustzijn heeft me al veel gebracht. Zo hebben ademtechnieken uit de Hatha yoga me geholpen mijn twee kinderen op de wereld te brengen. Paniek ligt, met zoveel natuurkrachten van een bevalling, namelijk op de loer. Met een gecontroleerde adembeweging kon ik de natuur een handje helpen en de pijn beter kan handelen.

Een andere leerschool was de ervaring met rebirthing en emotioneel lichaamswerk. Hoe je met een intens ademritme vergeten gevoelens wakker kunt maken. Een techniek die diep ingrijpt en helend kan werken mits deskundig begeleid. Andere invloeden zoals bio- en neurofeedback tijdens een ziekteperiode hebben het vertrouwen op de krachtige invloed van mijn adem versterkt. Je ziet dan via een EEG in natuurbeelden op een computerscherm terug, welke positieve invloed een rustig, persoonlijk ademritme heeft op hart en hersengebieden. Dat was feitelijk bewijs en gaf een diepe ervaring van bij mezelf zijn.

De laatste jaren open ik me meer en meer voor het natuurlijke, eigen ritme van mijn adem. Meditaties uit de Pranayama (yoga) en mindfulness (boeddhisme) leren me waar te nemen, zonder te sturen. 

Wie mij kent uit coaching, retraites of andere activiteiten zal kunnen beamen dat ik je help om bewust te worden van je adem. Niet om gevoelens te verwerken of te helen. Nee, eerder om je te begeleiden bij het terugkeren naar huis. Naar daar waar je thuis bent: die stille plek binnenin je, de grond onder je bestaan, de bron van je leven. Waar je kunt luisteren naar het onzegbare, waar je je verbonden weet met Alles, of soms met Iets. Waar je ruimte ervaart en waarnaar je terug kunt keren. Telkens weer.

Wees kalm te midden van het lawaai en de haast en bedenk welk een vrede er in stilte kan heersen – 1e zin Desiderata, Max Ehrman, 1927

Op de ranking van gelukkigste landen ter wereld neemt Nederland plaats vijf in (World Happiness Report 2022). Een prachtige score, al plaats ik zelf wel vraagtekens bij dit cijfer. In de vragenlijst kunt je bijvoorbeeld invullen blij te zijn in een vrij land te leven, terwijl je in je persoonlijk leven langdurig, negatieve stress ervaart. Stress door werkdruk, mantelzorger zijn of juist door eenzaamheid. Bekend is dat blijvende stress je uitput. Je ‘elastiekje’ is dan zo ver en zo lang uitgerekt, dat het niet meer terug wil naar haar natuurlijke staat. Uitgeput ben je ver van geluk af.

Hoe graag we het ook zouden willen: omstandigheden in ons leven zijn vaak slechts ten dele te veranderen. Wat wél kan om meer geluk te ervaren, is anders met de situatie omgaan. Je gedrag veranderen dus. In mijn coachpraktijk hoor ik cliënten nog wel eens verzuchten: “Hoe doe ik dat als ik wekelijks 50 uur werk? Of: “Hoe doe ik dat met twee banen, een betaalde en een onbetaalde als mantelzorger?”

Die seconden voor je toegeeft aan een gewoonte of een begeerte.

Ik moet terugdenken aan een meditatiecursus die ik volgde over ‘de gewijde ruimte’. Een mooi begrip dat gaat over de paar seconden lege tijd voor een beslissing. Die seconden voor je toegeeft aan een gewoonte of een begeerte. Het minimoment voor je boos wordt en uitvalt. Die seconden geven je de mogelijkheid om van je automatische, patroonmatige  keuze af te wijken. 

Maar hoe doe je dat in de vaart van alledag? Mededeelnemer Bart schetst mooi hoe hij dit op een praktische manier in zijn leven toepast:

“Op weg naar een volgende afspraak, ga ik met mijn aandacht naar deze innerlijke ruimte. Ik val even stil en word me bewust van alle gedachtes, en vooral de juiste gedachtes. Het is deze intuïtie, die me helpt de juiste beslissingen te nemen. Voor mij zijn dat keuzes die bijdragen en me gelukkig maken. En niet alleen voor mij, vaak ook voor de ander.”

Omstandigheden hebben we maar beperkt in onze hand. Daarentegen leren de gewijde ruimte te benutten en voor het juiste te gaan…. dat is mogelijk!

Gelukkig.

Wat hebben zestig jaar worden, de advent en een coachsessie met elkaar te maken? Alle drie zijn het mooie momenten voor een ritueel: het lopen van een spiraal.

De spiraal is een heel natuurlijke vorm, denk maar aan de huisjes van slakken en aan ‘het slakkenhuis’ in ons oor. Of denk aan een omhoog cirkelend trappenhuis. Het is een oervorm waar de kern van nieuwe leven zich steeds op een hogere laag ontvouwt. Het gaat dus in een spiraal altijd over ontwikkeling en daarmee is het een mooi instrument voor het markeren van een overgang. In zo’n ritueel word je je bewust van het bestaan van een uiterlijke wereld en van wie je in essentie bent.

Afgelopen tijd heb ik in bovenstaande situaties gemerkt dat wie de spiraal loopt, inzichten krijgt en antwoorden vindt.

– Bij een vriendin die 60 werd, stond de spiraal symbool voor de levensweg die ze tot dan toe had bewandeld. Terwijl ze op weg ging naar het midden, waar een kaarsje haar verjaardag symboliseerde, stelde ik haar tussendoor vragen over de verschillende levensfasen. In het centrum aangekomen, kon ze terugkijken:  

Wat is de oogst tot dan toe? Wat mag worden losgelaten?

Het geschenk van de fase van de ‘oudere’ die je ingaat als je 60 jaar bent, is die van geestelijke kracht en wijsheid. Vooruitkijkend vroeg ik haar: Wat wil jij vanuit jouw kern uitdragen? Het kaarsje symboliseerde die essentie. En dat lichtje mocht ze stap voor stap meenemen op de weg naar buiten, de wereld in.

– De advent is de tijd voor Kerstmis, het feest van de geboorte van het licht waar we naartoe leven. Op de vrijeschool mogen kinderen elk jaar weer ‘een adventstuintje lopen’. Het is een spiraal van dennentakken waar in het centrum een kaars brandt. Kinderen mogen met een kaarsje de spiraal in lopen en hun eigen lichtje aan de centrale kaars aansteken en mee terugnemen. Deze symboliek drukt de vraag uit, die ook voor volwassenen actueel is:

Hoe houd jij je innerlijke lichtje brandend, terwijl het leven in december druk is en het buiten donker is?

– Een coachee, een jonge vrouw met een visuele beperking, voelde zich onveilig in een wereld vol visuele prikkels. En ook zij mocht de kracht van de spiraal ervaren. Niet levensgroot, maar via een vingerspiraal van klei. Eerst hebben we samen een dun lang ‘touw’ van klei gemaakt. Daarmee vormden we een spiraal. Toen dat klaar was, mocht ze met haar vinger op weg. Van buitenaf naar het centrum. En onderweg stelde ik af en toe een vraag: “Hoe is het hier” “Wat merk je op in je lichaam” “Welke kant wil je op”. En in het midden mocht ze even uitrusten, verwijlen in de wetenschap dat het daar goed is. De spiraal bleek symbool te staan voor de weg die ze in haar leven aan het lopen is. En voegde ze toe: “Het staat voor de weg naar mijn hart.”

Al pratend en de spiraal betastend werd duidelijk wat de kern is van wat er in haar leven gebeurt:

het helen van het beschadigde hart

Dat inzicht gaf haar rust en een lichter gemoed. En dat dat tijd nodig heeft, laat de spiraal helder zien: het is een weg die zich gaandeweg ontvouwt. In de wetenschap dat je altijd terug kunt naar die kern, je essentie.

De spiraal is een oervorm die ons lichaam herkent. Door erin te gaan wordt het verlangen gewekt naar het centrum, de kern waar de spiraal voor staat. Daarin tot rust komen verlicht en verruimt in donkere en onzekere tijden.