Toen ik meer dan tien jaar geleden voor het eerst in abdij Sion kwam (Diepenveen) en de Cisterciënzer abt ontmoette, was dit de strekking van de woorden die hij me meegaf voor de gebedsdiensten. En hij voegde er nog iets aan toe: ga het maar ervaren. Ik krabbelde net omhoog uit een burn-out en kon nog niet veel prikkels hebben, laat staan de vele woorden waaruit de psalmen zijn opgebouwd. De gebedenboeken liet ik daarom onaangeraakt en focuste me op wat ik ervoer: trillingen van het gezang van de monniken, het voortdurend diep buigen, staan en weer gaan zitten en de ruimte van de stilte. Het raakte een diepe snaar van thuiskomen in me.
Eigen retraite
Nu was ik deze zomer voor een eigen retraite te gast bij deze monniken die ondertussen op Schiermonnikoog wonen. Zij komen zevenmaal per dag naar de kapel om God toe te zingen; soms in een korte gebedsdienst van 10 minuten, soms een samenzijn van 45 minuten inclusief stille tijd.
Mijn dagen deelde ik in rondom vier gebedsdiensten, een passend ritme voor mij. Ook dat is iets dat ik van hen heb geleerd: je moet niet te veel van jezelf vragen, het moet je passen en dan kan je het volhouden.
Vertrouwen in de werking
Ondertussen besef ik dat het niet zo zeer gaat over ‘begrijpen’ van de woorden, maar veel meer gaat over het hebben van vertrouwen in de werking die ervan uitgaat. Er zijn namelijk altijd wel een of meerdere woorden die bij me binnenkomen. Of een moment van samenzang in de diepte van hun stemmen die mijn ziel raakt. Je weet nooit tevoren of, hoe en wat er raakt. Het vraagt alleen steeds opnieuw aanwezig zijn: gedachten laten voor wat ze zijn en jezelf terugbrengen naar de adembeweging, naar het monnikengezang en naar het steeds opnieuw buigen aan het einde van elk psalm.
Moeite-loos
Door de jaren heen ben ik me bewust geworden dat hoe meer ik dit ‘ervaren’ toelaat, hoe meer het leven zich aan mij ontvouwt. Moeite-loos. Waar ik ben, ben ik en wat er dan gebeurt, gebeurt. Heb ik hulp nodig, staat er nèt een deur open. Als ik spontaan even een hand op een arm van een collega leg, blijkt zij nèt behoefte te hebben aan aandacht. Het voelt als aangesloten op een natuurlijke levensstroom. Een ‘flow’ die door mij heen komt en die alles omvat. Er is geen goed of niet goed. Het is zoals het is.
‘Gewoon’ zijn
Op zo’n persoonlijke retraite helpt een focus: ik trek die dagen met mezelf op, volg vier gebedsdiensten, ga de natuur in en studeer. Deze dagen ben ik nog preciezer aangesloten op mijn innerlijke kompas: ik zit op dat ene bankje dat tijdens mijn wandeling verschijnt en creëer spontaan iets met wat ik op het strand vind. Ik slaap, eet, lees, schilder, dool rond in de intens-roze bloeiende kwelders en voel ontzag voor de naderende, paarszwarte onweerswolken. Even geen specifieke pet op, maar ‘gewoon’ Joyce-zijn. Mezelf dat herinneren geeft rust en ruimte.
Kracht van de natuur
Op Schiermonnikoog is de wilde natuur volop aanwezig. Oerkrachten zijn dichtbij. Op het lege strand maak ik deel uit van een onmetelijke ruimte en dringen de elementen zich aan me op. Een yogales met windkracht 5 en regen doen mij één worden met alles en iedereen. Nat tot op mijn huid en met het zand in haren en kleding, voel ik me geen toeschouwer meer, maar maak deel uit van de (goddelijke) kracht van de natuur.
Met alles erop en eraan
En natuurlijk is het eiland in de zomer drukbezocht. Als ik een spontaan gesprekje heb met een vrouw en een beetje over klaag over de drukte en het geluid soms, vertrouwt ze me toe dat “als je houdt van mensen, drukte geen probleem is”. Deze wijze opmerking schudt me wakker en ik realiseer me dat ik eigenlijk erg houd van mensen en hun eigen-aard-igheden. En vanaf dat moment wordt mijn retraite een inclusieve ervaring met alles erop en eraan. En draag ik de stilte in me mee.
Eenvoudig
Soms waren er bij een gebedsdienst maar twee monniken en liep de samenzang niet synchroon. Maar wij mensen hebben gelukkig een keuze die niets kost. De keuze om open te zijn en ons toe te vertrouwen aan hóe het leven ook komt. Het leven leeft dan zo eenvoudig.
Dus, vergeet even de woorden. Ervaar maar.