Mijn allereerste blog uit 2013 over Allerzielen en nog steeds actueel
Begin november, Allerzielen. Op veel plekken worden gedenkmuziek, gesprek en rituelen aangeboden om stil te staan bij onze overledenen. Was vroeger de dood iets waar je niet over praatte, nu is dit thema veelvuldig in de media en word je uitgenodigd na te denken over je levenseinde. Zoals tijdens de tentoonstelling “De dood leeft” in het Tropenmuseum. Of zoals in een retraite waar ik eens aan deelnam, waar we werden gevraagd om op een begraafplaats te gaan liggen, naast de doden, gewoon om te kijken wat dat teweegbrengt. Veel, kan ik je zeggen. Er is geen ontkomen meer aan: de dood hoort bij het leven en het is iets dat ons allemaal bezighoudt.
Door de dode een plaats te geven, zeg je: je bent, je was en je blijft. Aan deze uitspraak van kunstenaar Krien Clevis moest ik denken op de gedenkavond ‘Levende Namen’ op begraafplaats Lochem. Mensen kunnen hier hun gedachten en gevoelens vormgeven. Verscheidene rituelen geven de mogelijkheid samen te uiten wat er leeft in het hart van hun gedachten. En dat blijkt van alles te zijn: pijn om het gemis, warme gevoelens, goede herinneringen.
Als vrijwilliger sta ik bij de lichtbollen: plastic bollen met een elektrisch lichtje erin die op het strooiveld of bij een graf gelegd werden. Ik geef zo’n lichtbol aan een kleine jongen. “Die ga ik bij opa neerleggen”, zegt hij, alsof opa ‘alive and kicking’ verderop op hem wacht. Opa is nog steeds en opa blijft. In een andere dimensie, maar toch, hij blijft. Deel uitmakend van ons hart, van ons leven.