In gesprekken, rituelen of momenten van voorgaan voor een groep, ligt de nadruk vaak op wat we zeggen. De woorden, de boodschap. Maar écht contact maken gaat over veel meer dan alleen taal.

Vanuit een holistische kijk op mens-zijn, zien we vier dimensies: mentaal, emotioneel, fysiek en spiritueel. Als we al die lagen serieus nemen – dus ook wat er in je omgaat, hoe je je voelt, hoe je lijf erbij zit en het contact met je voedingsbron – dan wordt contact eerlijker en oprechter. Je staat even stil bij jezelf, bij hoe het echt met je is. En van daaruit kun je pas echt luisteren in verbinding met jezelf (en met de ander). Niet alleen denken: “Wat kan ik doen voor de ander?”, maar voelen: “Wie kan ik zijn voor de ander.” (Baart)

Kritische stem

Als we alleen op het verbale focussen, duikt al snel onze ‘innerlijke criticus’ op. Die kritische stem die je continu beoordeelt, die zegt dat je beter, rustiger, slimmer of meer betrokken zou moeten zijn. Die maakt dat je vooral bezig bent met door de ogen van de ander naar jezelf te kijken. In plaats van echt aanwezig te zijn. En dat kost energie. In mijn praktijk zie ik mede daardoor veel geestelijk verzorgers en voorgangers die moe zijn. Leeg. Opgebrand.

Er mist dan iets essentieels: het contact met het lichaam, met je gevoel. Aanwezig zijn voor de ander én voor jezelf, dát is de grote uitdaging in dit werk. We noemen dit daarom ook wel belichaamde communicatie – communiceren vanuit wie je bent, met alles wat je meeneemt. Juist de verbinding tussen lichaam èn geest maakt kwetsbaarheid tot kracht.

Andere manier van luisteren

Een mooie ingang naar belichaamde communicatie is de methode Deep Listening van Rosamund Oliver. Zij combineert inzichten uit de humanistische psychologie met boeddhistische waarden als bewustzijn, aandacht en compassie. Zo ontstaat een manier van communiceren die niet alleen naar de ander luistert, maar ook naar jezelf.

Hieronder een paar eenvoudige, krachtige stappen om dit zelf te oefenen:

1. Luisteren met je lichaam

Ons lichaam is een gevoelig instrument. Het spiegelt wat er in jou en in de ander speelt. Om dat te benutten, kun je eerst bewust landen in je lichaam. Voor het gaan opmerken wat er in je lichaam leeft zijn een ademhalingsoefeningen helpend.

Oefening – Landen in jezelf via de adem

  • Adem in, rustig naar je buik: 3 à 4 tellen
  • Houd de adem vast, doe verder niets: 2 tellen
  • Adem rustig helemaal uit: 5 à 6 tellen
  • Blijf even leeg: 2 tellen en open je weer voor de inademing

Deze eenvoudige oefening helpt je om aanwezig te komen – in je lichaam en daarmee in het moment. Doe dit bijvoorbeeld twee minuten voorafgaand aan een afspraak.

“Close the door of words and open the window of silence. Try to be like the night, silent and still.” Rumi

2. Aanwezig zijn – het luisterveld openen

Wanneer je luistert, ben je er niet alleen met je oren. Je brengt jezelf mee: je hele lichaam, geest en hart.

  • Wees je bewust van jezelf, de ander en de ruimte om je heen.
  • Kijk met mildheid naar wat je voelt – lichamelijk en emotioneel.
  • Laat jouw aanwezigheid een bedding zijn voor de ander.

Oefening – In- en uitluisteren

Stel je een lemniscaat voor, een liggende 8, waarlangs je met je aandacht tussen jou en de ander beweegt. Je luistert naar jezelf en naar de ander en je komt weer terug bij jezelf. Steeds heen en weer. De informatie die zo tot je komt, is voeding voor je intuïtie. Die zachte stem zal steeds helderder klinken.

3. Verbinden met compassie

Compassie is het vermogen om vriendelijk en zorgzaam om te gaan met pijn en lijden, bij jezelf en de ander. En de wens om dit lijden te verlichten. Het is iets wat je actief kunt oefenen in de ontmoetingen die je hebt.

Oefening Zelfcompassie
Je kunt voorafgaand aan een ontmoeting jezelf even je eigen nabijheid en zelfliefde laten ervaren door een zachte aai over je wang of arm. Maak gewoonte van een dergelijk gebaar, dan gaat het horen bij je voorbereiding op contact met anderen.

Oefening Compassie voor jullie beiden

In stilte kan je een mantra herhalen: “Moge dit contact goed zijn voor jou én voor mij.” Deze intentie helpt je om open en betrokken te blijven – ook bij moeilijke gesprekken.

Zorg voor jezelf, terwijl je er bent voor de ander

Door deze manier van luisteren en aanwezig zijn te oefenen, zal je merken dat je minder leegloopt. Je hoeft jezelf niet steeds te ‘geven’ tot er niks meer over is. De kunst is er voor de ander te zijn èn daarin voor jezelf te zorgen. Dat brengt evenwicht.

Antwoorden van binnenuit

En daarin valt nog veel te winnen. In opleidingen voor geestelijk verzorgers en andere zingevingsprofessionals ligt de nadruk nog vaak op het verbale en mentale. Maar je werk vraagt echt om meer. Het vraagt dat je jezelf meeneemt, met hart, ziel, lichaam en intuïtie. Dat je verantwoordelijkheid neemt voor de antwoorden van binnenuit – elk moment opnieuw.

Want als je in elk contact aanwezig bent, met alles wat je bent, dan geef je op een manier die jou niet uitput, maar juist voedt.

Meer leren en oefenen hierin….

Individueel: Graag begeleid ik je bij je vraag of verlangen in een individuele coachsessie. Kijk hier voor meer informatie.

In je team: Graag begeleid ik je team in het versterken van zelfzorg of de verdieping van non-verbale communicatie. Kijk hier voor meer informatie.

In een retraite: De retraite ‘Werken vanuit je stille bron’ is er speciaal voor professionals die in zingevingszorg werkzaam zijn. Kijk hier voor de eerstvolgende data.